Паданні сівой вёскі

Назва вёскі

Існуе некалькі гіпотэз аб паходжанні назвы вёскі. Згодна першай зямля належала яўрэю Велему, таму ў яго гонар і назвалі вёску.
Легенда другая, княжацкая. Давыд - Гарадоцкі князь часта чуў мычанне кароў за балотам на поўдзень ад Давыд-Гарадка. На жыхароў пачалі казалі: "Ад туль, дзе вельмі мыча". З цягам часу гэтае выказванне перайшло ў назву вёскі - Велямічы.
Трэцяя легенда звязана з сезоннымі з'явамі прыроды. Вёска знаходзілася ў пойме рэк Гарыні і Львы, вёску не

рэдка залівала адталай вадой. Паводка магла доўжыцца цэлае лета, а восенню-новы ўздым вады. Каровам не было дзе пасвіцца, усё было затоплена. Жывёлы моцна мыкалі. Усе казалі: "Сяло, якое вельмі мочыць". Гэта больш-менш афіцыйныя версіі паходжання назвы вёскі.

У чацвертай гіпотэзе гаворыцца аб тым, што ва ўсіх міфалагічных гісторыях зброя звязана з ваяром і часта мае звышнатуральную сілу. Меч у гэтым плане займае асаблівае месца як адзін з найболей шанаваных выяў. Меч выступае ў беларускіх паданнях аб заснаванні некаторых вёсак, напрыклад Велямічы, Холмеч. Магчыма, што другая частка гэтых назваў падставы па прынцыпе "народнай этымалогіі". Напрыклад, у легендзе аб паходжанні назвы Холмеч сапраўды выступае і ўзгорак над ракой Дняпро. Але сам матыў, безумоўна, з'яўляецца старажытным. Меч выступае ў абодвух легендах у вельмі падобных сітуацыях: нейкі ваяр утыкае меч у зямлю, што сімвалізуе яго валоданне гэтай зямлёю. Такім чынам, меч аказваецца звязаным з зямлёй і можа адлюстроўваць правы на яе. Цікава, што абедзве легенды засяроджваюць увагу на тым, што і зараз існуюць заснаваныя тады селішчы. Карані гэтага міфалагічнага матыву могуць быць генетычна злучаныя са скіфскай і германскай рэлігійнай традыцыямі


Загоншчык Ранцэвіч

У Тураве жыў колісь Яраслаў –
Князь мудры, справядлівы і багаты.
Аднойчы ён з гасцямі паскакаў
На ўловы – паляўнічым быў заўзятым.

Набілі шмат дзічыны дружбакі.
Ды тура Яраслаў-ваяка ўбачыў.
Пагнаўся – ды, напэўна, лёс такі –
Пагоня абярнулася няўдачай.

Тур бег і раптам рэзка так звярнуў
На князя (апынуўся ж пад нагамі),
Што конь з разгону тура садануў –
І рухнуў, пратаранены рагамі.

І крупам так прыціснуў седака –
Шчэ момант – і расплюшчылася б цела.
Ды ў гэты час загоншчыка рука,
Бы цуд неспадзяваны, падаспела.

Ён туру ў вочы світку ўміг шпурнуў
І спрытна нож яму ўсадзіў у сэрца.
Той рынуў – нежывы ўжо – на зямлю
І князь пазбег шчамлёткаў лютай смерці!

Калі ж зусім прыйшоў ужо ў сябе,
Загоншчыка – Ранцэвіча – паклікаў:
“Вось – золата – за ўчынак твой – табе!” –
І збан падаў з чырвонцамі вялікі.

Але Ранцэвіч гэткі быў мудрэц:
Кіёк узяў, праткнуў да дна збаночка –
“Як будзе дно – багаццю і канец.
Сапраўдны скарб не вымераць кіёчкам!

Дый золата – забава для князёў –
Не надта й прыжываецца ў народзе.
Дай, княжа, дар такі мне за любоў,
Каб дна я аніколі не знаходзіў!”

Падумаў князь і кажа: “Вось бяда!
Калі б сабраў я ўсё свае багацце,
Ты нават і тады б дастаў да дна…
Дык што з табой рабіць мы будзем, браце?”

Загоншчык засмяяўся: “Пойдзем, князь,
Сапраўднае багацце нас чакае.”
Ўзяў меч – дый усадзіў у глебу ўраз.
“Вось, княжа! Бачыш, скарбніца якая?!

У ёй нікому дна не дасягнуць.
Зямелька – вось бяздоннае багацце.
Што грошы? Атрымаеш – пакрадуць.
А кут свой будзе ў сэрцы, быццам маці.”

Здзівіўся Яраслаў (бо стала чым)
Загоншчыкавай мудрасці бясцэннай –
І дарчую з пячаткай уручыў:
“Ранцэвічу – на дзесяць пакаленняў.»

Дагэтуль, далібог, пад Мазыром
У вёсцы Велямічы сяляне
Шчэ помняць пра паданне – мудры ўрок.
Дагэтуль і Ранцэвічы ў пашане.

Нашчадкі з роду ў род перадаюць
Той скарб, што застаецца дзіўным дарам :
Бяздоннае багацце – родны кут
І грамату – у цынкавым футляры.


This site was made on Tilda — a website builder that helps to create a website without any code
Create a website